د ذکر لغوي او اصطلاحي تعریف

 لیکوال:محمدناصر حلیمي

د ذکر لغوي او اصطلاحي تعریف

رجل ذِكِّيرٌ: جيّد الذِكْرِ والحِفْظِ. والذِكْرُ والذِكْرى الذُكْرَةُ: خلاف النِسْيانِ[1].

عرب وايي: «رجل ذِكِّيرٌ». هغه سړی چې ښه په یاد راولي او ساتي، « والذِكْرُ والذِكْرى، الذُكْرَةُ». د هېرولو متضاده کلمه ده، یعنې په یاد راوستل.

عرب وايي: ذَكَرَ (حَقَّه ) ذِكْراً: ( حَفِظَه ولم يُضَيِّعْه ). خپل حق يې وساته او ضایع یې نکړ.

د الله تعالى دغه وینا: « وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ».[2]، «احْفَظُوهَا ولا تُضَيِّعُوا شُكْرَها يی. (نعمتونه وساتئ او شکر يې مه ضایع کوئ).

 عَرَبان خپل ملګري ته وايي: « اذْكُرْ حَقِّي عليك». (احفظْهُ ولا تُضَيِّعْهُ ) یعنې حق مې وساته او مه یې ضایع کوه.[3]

له دې نه معلومیږي چې ذکر یعنې د حقوق الله او حقوق العباد په اړه د خپلو ژمنو او مسؤلیتونو یادول، د الهي نعمتونو ساتل او له ضایع کېدو څخه یې ژغورل دي.

په اصطلاح کې: د الله تعالی د نومونو، صفتونو، کړنو، ویناوو، نعمتونو، امانتونو او لارښوونو یادول، عملي کول، خپل او د نورو بشري پرګنو جسم، عقل او روح پرې پالل او روزل دي.

---

[1]. ابونصر اسمعیل بن حماد الجوهري ، الصحاح في اللغة ج 1 ص, 227.

[2] . البقرة: 231.

[3]. الزبیدي العلامة ، مرتضی تاج العروس من جواهر القاموس ج 11ص 38.