پر رحم هضمېدونی او عملي قرآن

 لیکوال:محمدناصر حلیمي

پر رحم هضمېدونی او عملي قرآن

که وګړي يا ټولنې غواړي چې د قرآن کریم په هدايت د ژوندانه د اهدافو له لارې د سوکاله ټولنې، د خواخوږي وګړيز روزنيز جوړښت خاوندان او د ژوندانه پر ټولو برخو برلاسي او کامياب شي، باید لاندې روزنیزې ځانګړنې په ځان کې راولي:

١. احسان: د الله تعالی د رضا د حصول په موخه دنیوي چارو، افکارو کره، پوره، ګټور او پايله وال استعمال احسان ګڼل کېږي. يا د الله تعالی د رضا د تر لاسي په موخه د الله تعالی او کايناتو د حقوقو کره او پوره ادا احسان دى.

٢. يقيمون الصلاة: سم لمونځ ادا کول چې لاندې ځانګړنې لري:

١. خشوع: خشوع په لمانځه کې د لمانځه له بنسټیزو غوښتنوڅخه بنسټیزه غوښتنه ده الله تعالی فرمايي: (قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ (1) الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ (2)».[1]

(یقینا هغه مؤمنان کامیاب شول چې پخپلو لمونځونو کې خشوع کوونکي دي).

د رسول الله صلی الله علیه وسلم ستره اندیښنه دا وه چې امت یې په لمانځه کې خشوع پرېږدي، متاسفانه نن خشوع کډه کړې او د لمانځه د ناندریزو مستحباتو په اړه تاوده بحثونه د اختلافپالو پوهانو له لارې مجلسونه تاوده کړي دي، د پېغمبر صلی الله علیه وسلم لاندې حدیث ته ځیر شئ!.

عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «أَوَّلُ مَا يُرْفَعُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ الْخُشُوعُ حَتَّى لَا يُرَى فِيهِ خَاشِعًا».[2] له ابو درداء رضي الله عنه نه روایت دی چې پېغمبر صلی الله علیه وسلم وویل: « لومړنی څیز چې ډېر لومړیتوب لري او په دې امت کې له منځه ځي خشوع ده، آن تردې چې خاشع کس به پيدا نکړې».

دا حدیث اسلامي پوهان د بشري پرګنو عاطفي او شعوري روزنې ته ځیرمنوي او په دې يې پوهوي چې د ظاهري ګناهونو د مخنوي لپاره د انسان عقل روښانه، قانع، پياوړی او عاطفه يې نرمه، خواخوږۍ او مینه ناکه کړه. هغه مسلمانې ډلې چې له خشوع نه مخکې خپل پلویان د لمانځه په اختلافي موضوعګانو ښکېلوي اسلام او مسلمان سره ستره جفا کوي او هغوی چې په لمانځه کې له خشوع نه مخکې پخپلو ځوانانو سیاسي شعارونه زمزمه کوي، د خپلو پلویانو په حق کې نه بښېدونکی جنایت کوي.

په لمانځه کې خشوع یعنې هغه لمونځ چې ټول جسمي، عقلي او روحي قوتونه په لمانځه کې داسې ګډون وکړي چې د الله تعالی رښتینی ملاقات پکې حس کړای شي.

٢. حفاظت: د لمانځه د ساتنې په اړه تفسیر پوهان ګڼې خبرې لري، مهمه خبره پکې دا ده چې له لمانځه نه وروسته د بل انسان حق پایمال نکړې چې بیا په اخرت کې دې لمانځه ثواب هغه ته ورکول کېږي، مثلا د چا غیبت دې وکړ، چاته دې کنځلې وکړې، د چا مال دې وخوړه یا داسې نور، یعنې د لمانځه ثواب ځان ته وساتې چې بل څوک یې درنه وانخلي، الله تعالی فرمايي: «وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ».[3](او هغوی چې د خپلو لمونځونو ساتونکي دي.)

٣. دوام: هسې هم د رسول الله لږ عمل او دوامداره عمل یې خوښېده، خو بیا په لمانځه کې دوام او له قضایۍ يې پرته ادا کول د لمانځه کمال او جمال دی، الله تعالی وايي: «اِلَّا الْمُصَلِّينَ (٢٢) الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ». [4](بې له هغو لمونځ کوونکو، چې همېشه لمونځونه کوي).

---

[1]. المؤمنون: 1- 2.

[2]. الطبراني سلېمان بن أحمد بن أيوب بن مطير اللخمي الشامي ، أبو القاسم الطبراني ، مسند الشاميين للطبراني ج 2ص 400.

[3]. المؤمنون: ٩.

[4]. المعارج: ٢٣.