لیکوال:محمدناصرحلیمي
د بد اخلاقیو سرچینه
د ټولو بد
اخلاقیو سرچینه ناپوهي، کم عقلي، د سپکاوي او کمترۍ احساس دی، سترو ولسونو چې د فرعون له ظالمانه اوامرو او ځپونکيو طرحو
سره سره بیا هم د فرعون منندویان او پلویان وو، قرآن کریم يې لامل د سپکاوۍ هغه احساس او روږدتیا ګڼي چې
بني اسراییلو له خپل ټولنیز درناوي او وګړیز درنښت څخه درلود.
ولې درانه ولسونه د سپکو چارواکو ستاینه او له سفاکو
چارواکو مننه کوي، قرآن کریم وايي چې دوی د اخلاقو له پلوه پرېوتل، پرېوتي قومونه
تل د پرېوتو مشرانو ستاینه او د دوی پر بې کفایتۍ سترګې پټوي او له حیاء پرته یې
ستاینه کوي.
«فَاسْتَخَفَّ
قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ».[1]
(خپل قوم
یې سپک کړ بیا یې اطاعت وکړ او دوی فاسق قوم و).
د فرعوني چارواکو خبرې پخې او درنې نه وي، د ستونزو د حل
لایحه او برنامه پکې نه وي، دوی ځان ستايي، په غوړو الفاظو کې خپلو ظالمانه کړنو
ته زرینې پردې جوړوي، ولسونه او وړتیاوې ځپي، عامه او دولتي شتمنۍ لوټوي د ولسونو
د سپکولو له لارې پر سپکو ولسونو ځانونه د زر، زور او تزویر له لارې تپي.
«فَاتَّبَعُوا
أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَمَا أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِيدٍ».[2]
(سره له
دې چې د فرعون امر ګټور نه و بیا هم دوی د هغه اوامر منل).
ناپوهي او
کم عقلي د دوی د اطاعت اساس و، د فرعون کمال په دې کې و چې فرعون بني اسراییل د
خپلو پوهانو له خوا ناپوهه ساتلي وو دوی یې د خپلو لاپو شاپو په منتر او ظالمانه
کړنو په خطر کې ښکېل کړي وو.
ابن
الأعرابي وايي: خپل قوم یې نا پوهه وساته دبني اسراییلو عقلونه واړه او فکرونه یې
لنډ و ؛ نو په همدې خاطر دوی د فرعون هغه اوامرو ته چې د دوی د زامنو په مرګ او
دنجونو په بې حیا پای ته رسېده هم چمتو وو.[3]
په همدې خاطر الله تعالی خپلو بنده ګانو ته وايي،
چې د بني اسرائيلو په برخلیک خپل ځان او قوم مه ښکېلوئ!
په پورته
آیت کې الله تعالی علماوو ته وايي، د خپلو ولسونو د سیاسي، اقتصادي، تجارتي، روغتیايي،
اخلاقي، علومو او تخصصاتو کچه لوړه کړئ! که مو داسې ونه کړل، ولسونه به مو د
فرعوني لښکرو عسکر وي ستاسو ګټې به ستاسو د بچیانو او لوڼو په لاس پردیو ته ورځي.
[1]. الزخرف: ۵۴.
[2]. هود :۹۷.
[3]. فتح البيان في مقاصد
القرآن ج 12 ، ص 363 عربي متن: « المعنى فاستجهل قومه فأطاعوه لخفة أحلامهم ، وقلة
عقولهم».
No comments:
Post a Comment